COVID-19 bij de fret

In dit artikel wil ik de informatie die bekend is over het coronavirus bij de fret op een rijtje zetten.Hierover zijn nl veel vragen maar nog niet voldoende antwoorden. Ook zal ik daarna COVID 19, ook een coronavirus, bespreken en wat dat betekent voor een fret en diens eigenaar.

De groep van de coronavirussen geeft bij diverse diersoorten problemen, klinische (dwz met ziektesymptomen) infecties zien we oa bij het varken, het kalf, de kat,de hond en ook bij de fret. Ook kinderen kunnen ziek worden van het virus. Veel dieren hebben het virus bij zich als bewoner van het maagdarmkanaal, het zijn echter de varianten van het virus die ziekte veroorzaken bij een bepaalde diersoort. Elke diersoort heeft zijn eigen variant (mutant) en in theorie besmetten zij elkaar niet. Dit is echter bij COVID 19 anders gebleken, omdat een mutant uit de dierenwereld over heeft kunnen springen naar de mens met een pandemie tot gevolg.

In 1993 werd er in de VS al melding gemaakt van een besmettelijke diarree bij fretten. Vermagering, verlies van eetlust en braken, samen met een groene slijmerige diarree, zijn de symptomen. De naam die aan de infectie gegeven is ECE: epizootische catarrhale enteritis. In de klassieke vorm worden alle fretten in een huishouden ziek, de sterfte is echter laag (<5 %).

Tegenwoordig lijkt het virus te sluimeren in gezonde dragers (veelal jonge fretten) en zijn het vooral de oudere dieren, met mogelijk minder weerstand, die ziek worden. In de praktijk is vaak het vehaal dat een oudere fret ziek wordt na bijplaatsing van een jonge fret. De symptomen worden veroorzaakt door verschillende problemen. Het virus vernielt nl. de zgn. darmvlokken, dit zijn kleine vingervormige uitstulpingen van de darm die zorgen voor oppervlaktevergroting. Dit oppervlak is nodig om water en voedingsstoffen op te nemen en de enzymen nodig voor de vertering af te geven.Een deel van de vlokken gaat verloren door de infectie waardoor er diarree ontstaat. We spreken van een malabsorptie/maldigestie syndroom, dat tesamen met eiwitverlies door de beschadigde darmwand voor snelle uitdroging en vermagering kan zorgen.

Sommige fretten kunnen nog ernstiger problemen ontwikkelen, waneer ook de inwendige organen betrokken raken bij de infectie. Meestal zijn dit frettenjonger dan 11/2 jaar. Er ontstaan ontstekingshaarden (ook van de bloedvaten) , de zgn granulomen, in de lever, de nieren, de milt ( die zeer groot kan worden) en het buikvlies. Deze vorm lijkt erg op het zgn FIP-syndroom bij katten ook veroorzaakt door een mutant van het coronavirus. (FIP=Feline Infectieuze Peritonitis). Dit is dan de “droge” vorm ervan. Er bestaat bij katten ook een “natte” vorm, waarbij zich vocht ophoopt in de buik- en borstholte. Deze vorm zien we bij fretten echter niet. De droge of granulomateuse vorm resulteert uiteindelijk in de dood. Dit heb ik al een aantal keren meegemaakt in de praktijk. Wee kunnen ze niet redden.

Soms vraag ik aan de eigenaar van een overleden fretje of ik sectie mag doen om zeker te weten of mijn diagnose juist was. Dat is heel leerzaam en zo ben ik een aantal malen geconfronteerd met de orgaanvorm van een coronavirusinfectie. Later is deze diagnose nog bevestigd door het laboratorium waar ik een stukje milt naar had opgestuurd. De test die er is voor katten is ook bruikbaar voor de fret. Deze test is echter alleen bruikbaar voor organen en niet voor de ontlasting.

Bij de simpele diarreevorm van de infectie is gelukkig wel een succesvolle behandeling mogelijk. Een combinatie van prednisolon (dat de heftige ontstekingsreaktie afremt) en een goede slijmvliesbeschermer (zoals kaopectaat) werkt nog het beste. Vaak zie je al een dag na het inzetten van de medicatie verbetering! In ernstiger situaties (vaak in het acute beginstadium) zijn ook andere ondersteunende maatregelen nodig: infuus , antibraakmiddelen, antibiotica, maagzuurremmers en mogelijk andere immuunapparaatonderdrukkende medicijnen. Deze fretjes kunnen meestal een normaal leven leiden, soms op een lage dosering prednisolon en aangepaste voeding. Waarschijnlijk houden zij het virus wel bij zich voor de rest van hun leven en kunnen daardoor wel weer besmettelijk zijn voor andere fretten.

Zolas ik hier boven heb uitgelegd coronavirusinfecties zijn al langer bekend bij fretten. In 1993 is dit virus in de VS als oorzaak gevonden voor besmettelijke diarree, bekend onder de naam ECE ( Epizootic Catarrhal Enteritis). Bij genetische vergelijking lijkt het virus op het feline Coronavirus, mede verantwoordelijk voor het FIP (Feline Infectieuze Peritonitis) syndroom bij katten. Ook bij fretten is dit syndroom gevonden, een eerste geval is al in 2004 beschreven. Het ging meestal om jonge fretten jonger dan 1 jaar. Het is een systemische ziekte met ontstekingen in diverse organen, veroorzaakt door de massaal neergeslagen immuuncomplexen. Het is deze variant van het virus (opnieuw gemuteerd) dat voor zoveel opschudding heeft gezorgd in de frettenwereld en is aanleiding geweest voor uitgebreid onderzoek door oa collega frettendierenarts Hanneke Roest.

Fretten zijn gevoelig voor een aantal humane virussen, waaronder de infuenzavirussen, het RS-virus (Respiratoir Syncytial Virus), het SARS virus en ook de variant daarvan: het Covid-19 virus en tenslotte het hMPV (human metapneumonievirus).

Het RS virus speelt vooral een belangrijke rol bij luchtwegproblemen van pasgeborenen, ook babyfretjes blijken gevoelig voor het RS virus.

De longen van de fret lijken qua weefsel en structuur erg op de longen van de mens en dat maakt, samen met de gevoeligheid voor humane virussen, de fret bij uitstek geschikt als laboratoriummodel voor onderzoek. De gevoeligheid van fretten voor deze virussen betekent dat de fret er dus ook ziek van kan worden in meer of minder mate.

Regelmatig kom ik verkouden fretten tegen die bij navraag naar ziekteproblemen in het gezin besmet zouden kunnen zijn door een eigenaar met een verkoudheidsvirus of influenzavirus. De meeste eigenaren zijn daar wel van op de hoogte, vervelend maar niet gevaarlijk.

Echter sinds 2020 speelt een nieuw coronavirus dat een pandemie heeft veroorzaakt: het SARS-Covid-19 virus. Wat ook consquenties heeft voor de omgang met de fret als huisdier omdat deze ook gevoelig is voor besmetting van dit virus. We weten inmiddels veel over dit virus, maar ook weer veel niet.

Ik zal proberen op een rijtje te zetten wat belangrijk is voor een fretten eigenaar en de behandelend dierenarts met de informatie die we nu weten.

Het is gebleken dat besmette mensen het virus kunnen overdragen aan nertsen, een naast familielid van de fret (marterachtige). vele nertsenfarms in Brabant zijn besmet geraakt door besmette medewerkers van het bedrijf. Het virus is ook aangetroffen in het stof in de stallen. Ook honden, katten en hamsters kunnen het virus oppikken van een besmet iemand. Katten lijken gevoeliger dan honden, met name jonge katjes kunnen longinfecties ontwikkelen. Bij katten en fretten bestaat er een mogelijkheid dat ze het overdragen naar een soortgenoot. Het is nog niet voorgekomen (wereldwijd) dat een huisdier het virus weer heeft overgedragen aan de mens.

Bij fretten is het meeste onderzoek gedaan: besmette fretten (laboratoriumomstandigheden!) hebben virus in neusspoelsel, speeksel, urine en ontlasting. Het virus werd tot 8 a 19 dagen aangetoond na besmetting in luchtwegmonsters. Fretten kunnen elkaar ook besmetten door direct contact.

Uit een onderzoek van het Erasmus-UMC is gebleken dat fretten elkaar kunnen besmetten via de lucht, waarmee het bewijs was geleverd Dat het Covid-19 virus via lucht overdraagbaar is en dat de “social distance” maatregel van essentieel belang is om besmetting te voorkomen.

De nu gegeven adviezen voor omgang met dieren zijn als volgt:

1. Mensen positief of verdacht van Covid-19: -intensief contact met huisdieren vermijden, verzorging overlaten aan mensen zonder klachten, honden, katten en fretten (?) mogen naar buiten.
2. Mensen positief of verdacht van Covid-19 en een ziek dier:-intensief contact met het huisdier vermijden, ziek dier binnenhouden. Bij ernstige luchtweg- of diarree klachten dierenarts bellen, testen in overleg met NVWA
3. Ziek dier in een huishouden zonder mensen met Covid-19 klachten: niet aannemelijk dat de klachten geassocieerd zijn met SARS-Covid-19. Normaal contact met de dierenarts.

Wat betekent het voor U als fretteneigenaar indien U een bezoek wilt brengen aan onze praktijk met een fret?

1. Als U afkomstig bent uit een huishouden met iemand die positief of verdacht is van een Covid-19 infectie in de dan kunt U niet zo maar komen met een fret, ook niet als U een ander gezond gezinslid stuurt. Het is aan te raden een evt probleem telefonisch of met een videoconsult op te lossen.
2. Een fret met respiratoire en/of diarree klachten uit een gezin zonder bewezen of vermoeden Covid-19 klachten in de afgelopen 3 weken, kan evt naar de praktijk komen maar pas na overleg met een van de dierenartsen.
3. Een fret met andere klachten en uit een gezin zonder Covid-19 klachten kan naar de praktijk komen na overleg met de assistent/dierenarts.
4. Extra zorg behoeven fretten met gebitsproblemen. Omdat er bij de sanering veel evt besmette waterdruppeltjes vrijkomen moet een dierenarts zich goed beschermen met mondkapje, spatscherm en handschoenen.

Laten we hopen dat we ooit weer terug kunnen naar ons normale leven, dat gaat zeker wel gebeuren maar wanneer weten we nog niet. Er zal in de loop van de tijd steeds meer informatie komen over de rol van onzen huisdieren, inclusief de fret, in deze pandemie. Tot die tijd blijven we heel voorzichtig, zorgen goed voor elkaar en blijven op elkaar letten!